Introductie
De laatste maand worden verschillende artikelen gepubliceerd die de relatie vitamine D en Covid-19 beschrijven. De artikelen laten een relatie zien tussen een laag vitamine D en een hoger aantal Covid-19 infecties en/of ernstiger verlopende infecties. De studies zijn allemaal associatie studies en laten dus geen oorzakelijk verband zien. Desalniettemin begint nieuwsgierigheid vaak met een associatie die daarna verder moet worden onderzocht.
Een aantal van de studies zijn geplaatst op Medrxiv. Een website waar voorlopige artikelen worden geplaatst die nog niet beoordeeld zijn door anderen. Dit zijn dus geen artikelen waar we direct conclusies aan kunnen verbinden, maar wel interessant om te bekijken.
Onderzoeken
Een van de onderzoekers die wordt aangehaald is dr. Vadim Backman die een interview heeft gegeven over de relatie vitamine D en Covid-19 infectie. Daarin roept hij terecht op om niet direct aan de hoge dosis vitamine D te gaan en nader onderzoek te doen naar de effectiviteit van vitamine D op de infectie en het ontstaan ervan.
In een tweede onderzoek, uitgevoerd in België, is gekeken naar Covid-19 bevestigde patiënten. Opmerkelijk genoeg is er geen duidelijk verschil gezien bij vrouwen die de infectie hadden ten opzichte van vrouwen zonder infectie. Bij de mannen ligt dat anders. 67% van de geïnfecteerde mannen heeft een vitamine D tekort tegenover 49% in de normale bevolking. Voor de totale groep (mannen en vrouwen samen) ligt dat verschil 58% bij de geïnfecteerden tegenover 45% in de normale bevolking. Het verschil wordt dus vooral verklaard door de mannen. Bij de ernstige infecties op de CT scan is het verschil nog duidelijker. Afhankelijk van de ernst had 55% een tekort in stadium 1 (minst ernstige stadium) tot 74% in stadium 3 (meest ernstige stadium).
Conclusie
Veel conclusies kunnen er nog niet uit deze (nog niet beoordeelde) artikelen worden getrokken. Wat sowieso opmerkelijk is, is het feit dat kennelijk de helft van de bevolking in België een vitamine D tekort heeft. In veel landen zal dat niet heel veel anders zijn. En een tekort is op zich een reden om te suppleren. Het is waarschijnlijk zinvol, na bevestiging van een tekort en advies door bijvoorbeeld de huisarts, extra vitamine D te gebruiken. Zeker in de maanden met de “R” in de maand als de zonkracht te gering is. Daarmee wordt in ieder geval een goede vitamine D voorziening bereikt. Extra vitamine D gebruiken zonder dat bekend is of er sprake is van een tekort is niet aan te raden. Is er geen tekort dan is er ook geen noodzaak voor extra vitamine D. Het beste moment om te bepalen of men de winterperiode goed doorkomt is april.
Het tweede aandachtspunt is het feit dat de meeste mensen die met een Covid-19 infectie worden opgenomen fors overgewicht hebben. Het is bekend dat vitamine D tekort bij deze groep patiënten zeer frequent aanwezig is.
Mogelijk verklaard vitamine D voor een deel waarom er in de lente en zomer periode minder luchtweg-virusinfecties aanwezig zijn. Een beeld wat we eigenlijk elk jaar zien bij de griep. Maar de associatie moet dan wel eerst verder worden onderzocht en bij voorkeur vanuit een preventief oogpunt. Het hoge aantal vitamine D tekort bij niet geïnfecteerden betekent ook dat er waarschijnlijk meer factoren zijn die het beloop bepalen.Tot die tijd blijft het natuurlijk wel zinvol om vitamine D aan te vullen als er sprake is van een tekort, maar vooralsnog is er onvoldoende bewijs dat het ook als therapie bij een reeds bestaande infectie zinvol is.
Daneshkhah A, Eshein A, Subramanian H, Roy HK, Backman V. The Role of Vitamin D in Suppressing Cytokine Storm in COVID-19 Patients and Associated Mortality. MedRxiv 2020:2020.04.08.20058578. https://doi.org/10.1101/2020.04.08.20058578.
Dieter De Smet, Kristof De Smet, Pauline Herroelen, Stefaan Gryspeerdt,Geert Antoine Martens. Vitamin D deficiency as risk factor for severe COVID-19: a convergence of two pandemics 2020. https://doi.org/10.1101/2020.05.01.20079376